“Həyat özü bir məktəb, çalışın onu şərəfli və ləyaqətli yaşayın, öyrənin ki, ömür hədərə deyil, xeyirə yazılsın” (İbrətamiz hekayə)
Kənddə yaz istilikxanasına əkilmiş tərəvəzin dərim vaxtı idi. Hər kəs böyüklü-kiçikli sahələrə cəlb olunub, havalar həddən çox isininə qədər işi bitirməyi çalışırdı.
9 yaşlı qoçaq Fəridə də valideynlərinə kömək edirdi. Yetişmiş pomidor, xiyar məhsulları salxımlardan dərilərək toplanılırdı ki, o da balaca boyu, amma həvəskar mövqeyi ilə məhsulun çardağa daşınmasında valideynlərinə yardımçı olurdu. Axı iş insanın cövhəridir.
Fəridə doğulduğu kəndi çox istəyirdi, lap çox. Sevgisinin də əsl səbəbi bütün kəndi bürüyən yaşıllıq və biri-birindən zəhmətkeş insanları idi. Baxmayaraq ki, şəhər həyatı da ona çox tanış idi, amma kənddə keçən qaynar həyat onu özünə daha çox bağlamışdı. Axı kənd insanları ilin bütün fəsillərində daim öz əllərinin qabarı hesabına becərdiyi halal məhsulların satışı ilə dolanır və zəhməti hər şeydən qiymətli sayırlar. Qışın sazağı, yazın ilıq nəfəsi, yayın qızmar istisi, payızın şıltaq təbiəti sevimli kəndini ildə müxtəlif rəngə, auraya boyasa da, bu, Fəridə üçün undulmaz bir sevinc, zövq mənbəyi idi. O bu fəsillərdə özü üçün ana təbiətin gücünü və insanlara yardımını kəşf edirdi.
Elə yay tətili üçün sevimli sinif müəllimi ondan sərbəst mövzuda esseler hazırlamağı tapşırmışdı. Bu məşğuliyyətlə müəllimi onun və digər şagird yoldaşlarının məntiqi təfəkkür və intellektual düşüncə səviyyəsinin püxtələşməsinə daha erkən yaşda səbəb olmasını istəyirdi. Elə Fəridə də pomidoru səbətdə daşıyarkən yol boyu bu haqda fikirləşir, mövzuları ağlından keçirib özü üçün fərqli və ibrətamiz bir yazı hazırlamaq istəyirdi. Hərdənbir fiziki yorğunluqdan dincəlmək üçün bağdakı ağac kölgələrinin altına çəkilir, mövsümün dəymiş şirin giləmeyvələrindən dadırdı. Daddıqca da ağlından müxtəlif mövzuları götür-qoy edir, yekun qərar verməyə çalışırdı. Öncə nar, ardınca gilas, daha sonra heyva ağacının kölgəliyinə qısılan qızcığaz fikirli halda başını yuxarıya doğru qaldıraraq əli ilə saçına toxunan narın budağını yana itələdi. Və gözü tam on addım aralıda şux qaməti, sərv boyu və enli gövdəsi ilə göz oxşayan palıd ağacına sataşdı. Çevrilib bir də kölgəsində dayandığı üç meyvə ağacını diqqətlə süzdü. Sən demə dincəldiyi yerdəki sərinlik kölgəsində dayandığı kiçik meyvə ağacların deyil, onların arxasında dağ kimi daynanan palıd ağacının imiş. Fikirli-fikirli “demək təkcə insanlar deyil, ağacların da güclüsü olur” deyə dodaqaltı söylənən Fəridə xəfifcə gülümsünərək yazacağı mövzunu dəqiqləşdirdi.
“Güclü olanlar, əzəldən güclü doğulurlar” deməli. Həyatda da həmişə güclü xarakterdə olanlar, möhkəm iradəli və qəti inadkarlığı ilə seçilənlər məhz əzəldən güclü doğulanlardır. Onlar istədiyi amala doğru addımlayır, çətin və keşməkeşli yolu əzmlə keçir və istədiyini sonucda əldə edir. Şərt deyil, yüksək vəzifə, çoxlu gəlir və şan-şöhrətli olasan, şərt odur ki, güclü insan gərək dözümlü və iradəli olsun. Burda isə ən vacibi çəkilən zəhmətdir. İstənilən zəhmət güc, güc isə zəhmətin bəhrəsini verir.
Yazacağım mövzu bu olacaq deyə öz-özünü əminləşdirən qızcığaz atasına doğru qaçaraq ona bu haqda sorur. Əzəmətli palıd ağacının gücündən bəhs edərək mövzunun məhz güc və ağıl müstəvisində quracağını qətiləşdirdiyini atasına söyləyir. Atası da onun başını sığallayaraq bu yaşda dərin düşünə bilən qızına kəşfinin həqiqət olduğunu təsdiqləyərək ona güvən verir. Və əmin etdi ki, bu cür kəşflər onun özünü də zamanla güclü insan edər, zehni zəhməti sayəsində seçəcəyi sənətinin gələcəkdə peşəkarı ola bilər. Bunun üçün isə çoxlu oxumaq və elmə sahiblənmək gərəkir. Amma heç kəsin, heç nəyin haqqını itirməməklə. Güclü olmaq sadəcə çıxış yolu deyil, xeyirxah və əməli faydalı olmaq isə ən güclü tərəfdir insanda. Necə ki, palıd hündür boyu və enli gövdəsi ilə digər ağaclardan üstünlüyü ilə seçilsə də insanların bəhrələnəcəyi meyvəsi yox, amma ondan dəfələrlə kiçik və kölgəsi zəif ağaclar isə öz meyvələri ilə canlılara xidmət edir.
Demək bu həyatda heç nə yersiz, heç nə səbəbsiz deyil. Amma bütün bu gözəlliklər ancaq gərgin zəhmətin, sağlam düşüncənin, elmin sayəsində olur. Odur ki, hər zaman düşünərək güclü olmaq, güclü olaraq isə faydalı olmaq gərəkir deyərək Fəridə fikrini qətiləşdirib istilikxanadan dəftər-qələminin arxasınca qaçır…